Özel Gaziantep Sevgi Hastanesi Doktorlarından Beyin ve Sinir Cerrahisi Yrd.Doç. Opr.Dr.Tugay ATALAY Güneş Çarpması hakkında uyarılarda bulundu...

Güneş çarpması uzun süre boyunca yüksek sıcaklıklara maruz kalmaktan ortaya çıkar. Bu durumda vücudun ısı-düzenleyici sistemi görevini yapan beyin hücrelerini kontrol edemez hale gelir diyen Dr. ATALAY, vücut normal sıcaklığına dönebilmek için yeterli miktarda ısı kaybedemez. Böylece vücut sıcaklığı organları zarar verebilecek derecede çok yüksek seviyelere çıkar.Güneş çarpması genelde 40 derecenin üstündeki havalarda ortaya çıkar. Ama çocuklar, yaşlılar ve hastalar 40 derecenin altındaki sıcaklıklar da tehlike oluşturabilir.

Kan sıcaklık seviyesi normal aralığının üzerine çıktığında beyindeki kontrol merkezi (hipotalamus) dolaşım sistemine kan dolaşımını artırır.Derideki kan damarlarını genişletmek için bir sinyal gönderir. Genişleyen kan damarlarından daha fazla kan akmasıyla kandaki fazla ısı daha soğuk olan dışarıya doğru atılır. Bu, kanı soğutmak için yeterli olmazsa ter bezleri buharlaştıkça deriyi soğutan ter üretmeye başlar. Fakat hava sıcaklığı çok yüksek olursa kanın deri yüzeyine yakın damarlarda dolaşımıyla yeterli soğuma sağlanamaz ve vücut sıcaklığı artar. Vücut, kaybettiğinden daha fazla ısı üretmeye başladığında merkezi vücut ısısı sıcak bitkinliğine ya da güneş çarpmasına neden olabilecek tehlikeli seviyelere çıkabilir 

Sıcak Bitkinliği güneş çarpmasının ilk aşaması olup ;aşırı miktarda sıvı kaybıyla ve terdeki tuz kaybıyla beraber belirgin bir halsizliğin ortaya çıkması durumunu doğurur. Vücut normal sıcaklığını sürdüremez duruma geldiğinde de güneş çarpması tam olarak kendini gösterir.

Güneş çarpması genellikle yaz aylarında çok yüksek sıcaklıklara maruz kalındığında görülür. Nemli hava da ayrıca terlemeyle sağlanan soğutma mekanizmasının etkisini azaltıcı bir faktördür. Kalın giyinmek, çok yemek yemek ve fazla alkol tüketmek de güneş çarpmasını tetikler.

Güneş Çarpmasında Kimler Risk Altındadır?

- Çocuklar

- Yaşlılar

- Damar sertliği ve kalp yetmezliği olanlar

- Şeker hastalığı olanlar

- Alkol bağımlıları

- Ektodermal displazi hastaları

- Vücudun sıcaklık düzenlemesini engelleyici 

   ilaçlar kullanan insanlar

- Atropin içeren gastrointestinal ilaçlar

- Antidepresanlar

- Antipsikotikler

- Beta-bloker içeren kardiyovasküler ilaçlar

- Diyüretikler

- Parkinson hastalığı ilaçları

- Uzun mesafe koşucuları ve bisikletçilik 

   sporuyla uğraşanlar

- Aşırı sıcaklıklara karşı hassas insanlar

Güneş Çarpması Belirtileri

- Sıcak ve kuru cilt

- Terleyememe

- Cilt önce kızarır daha sonra soluk ve morumsu 

   bir renk alır

- Normalden daha hızlı bir soluk alıp verme

- Hızlı nabız atması

- Vücut sıcaklığının hızlı bir şekilde 40 derece 

   ve üzerine çıkması

- Baş ağrısı

- Kas krampları

- Açılmış göz bebekleri

- Tutarsız konuşmalar, çevreyi tanıyamama, şaşkınlık, agresif konuşma ya da davranışlar, ajitasyon ve halüsinasyonlar

- Uyuklama ya da sersemlik hali

- Havale geçirme

- Bilinç kaybı

Sıcak Bitkinliği İse Şu Belirtileri İçerebilir

- Halsizlik ve bitkinlik

- Gergin ya da ağrıyan kaslar

- Bulantı ve kusma

- Solgun ve soğuk cilt

- Zayıf ve hızlı nabız

- Şaşkınlık

- Sıcak çarpması

- Yavaş terleme

- Sersemlik ve denge bozukluğu

- Bayılma

- Koyu sarı ya da turuncu idrar

- İshal

Güneş Çarpmasının Acil Tedavisi:

Güneş çarpması bir acil vakasıdır. 

Eğer bir kişinin güneş çarpmasına uğradığını düşünüyorsanız:

1-Soğuk Duş Yaptırın.Eğer bu mümkün değilse vücudunu ıslak bir çarşafla ya da havluyla sarın, kol ve bacaklarını buz parçalarıyla ovun. 2-Yeterli su yoksa baş ve boyun bölgesini soğutmak öncelikli tercih olmalıdır.3- Buz varsa buz parçalarını koltuk altlarına ve kasıklara yerleştirin. 4- Hava akışını ve buharlaşmayı artırmak için hastayı bir gazete ya da vantilatör yardımıyla serinletin. 5- Duştan sonra hastayı soğuk bir yere alın. 6- Kan dolaşımını başa doğru yönlendirmek için ayaklarını yükseltin. 7- Soğuk kanın beyne ve vücut merkezine dönmesini sağlamak için kol ve bacaklara masaj yapın.8- Hastanın bilinci yerindeyse yudum yudum su içirin. 9- En önemlisi bir ambulans çağırın ya da onu acilen hastaneye götürün.