Özel Gaziantep Akademi Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr.Kadri KAMBER ’’Prematüre Bebeklerde Beslenme hakkında bilgiler verdi. 

Prematürelerin büyümeyi yakalayabilmek için aldıkları enerji doğru hesaplanmalı, beslenmesi ona göre düzenlenmelidir diyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr.Kadri KAMBER; ’’Prematüre bir bebeğin beslenmesindeki hedef, haftada 90-120 gr tartı alımı olduğuna dikkat çekti.

Ama hedeflenen tartı alımı ne olursa olsun, prematüre bebeğin durumu stabilize olmadan bu alımın başlaması mümkün değildir. Tıpkı tam gelişmiş bebeklerde olduğu gibi, prematüre bebeğin de kilo alımına başlamadan önce bir miktar kaybetmesi beklenen bir durumdur.Çok düşük doğum ağırlıklı (1500 gramın altında) doğan bebeklerin barsak hareketleri düzenli değildir. Sindirim sistemi henüz gelişmediğinden, verilen anne sütü veya mamanın 3 saat sonra bile mideden geçmediği görülür. Bu alışma sürecinde damardan özel bir serumla beslenme (Total parenteral beslenme) yapılır. Doğumdan hemen öncesine kadar fetüs, plasentadan umbilikal ven (Göbek toplardamarı) aracılığı ile sürekli ve nispeten değişmeyen besin almaktadır. Barsak tıkanıklığı gibi bir engel yoksa, ağızdan azar azar (Trofik beslenme) beslenmeye (5-25 ml/kg/gün şeklinde, besinin burundan veya ağızdan takılan ve mideye ulaşan bir sonda ile verilmesi), ilk 24 saatte başlanması gerekir. 

Büyük (33 hafta, 1500 gram ve üzeri) Prematürelerde, emme refleksi gelişmiş olduğundan direkt anne memesine verilebilirler. Ancak biberonla beslenmeleri gerekiyorsa, daha uzun zaman beklemeleri gerekir. Prematüre beslenmesinde anne sütünün önemi tartışılmaz. Prematüre bir bebeğin annesinin sütü, zamanında doğan bir bebek annesine göre çok daha zengin ve prematüre için daha uygundur. Bebeğin bakımının büyük ölçüde tıbbi personele bağımlı olduğu ilk dönemlerde anne sütü verilmesi, anne ve bebeğin duygusal gereksinimleri açısından büyük önem taşır. Bebek hastanede yatarken, emzirme yöntemleri, biberonla beslenme, gavajla beslenme ve anne sütünün önemi, anneye sürekli anlatılmalıdır. Bebeğin hastanede yattığı dönemde süt salınımının artması için, anne sütü, süt pompası ile toplanır. Annenin bu işleme evde de devam etmesi gerekebilir. Bu dönemde sütlerin saklama koşulları ve hazırlanışı ile ilgili kurallara uyulmalıdır.

 Anne sütü;

  - Derin dondurucuda, 6 aya kadar, 

  - Buzlukta, 1 aya kadar, 

  - Buzdolabı rafında, 24 saate kadar, 

  - Oda sıcaklığında, 8 saate kadar saklanabilir.

Anne sütü ısıtılarak verilmez. Bebeği beslemeden 1-2 saat önce, oda sıcaklığında bekletilerek veya ?benmarie usulü? ılıtılarak verilebilir. Bebek beslenmeden önce mamanın ısısını cildin en hassas ve en ince bölgesi olan el üstü veya el bileğinin içine damlatarak kontrol edilmelidir.Annenin emzirmesinin mümkün olmadığı durumlarda, özellikle prematüreler için tasarlanmış, yüksek konsantrasyonlu mamalar, anne sütünün yerini alabilecek iyi alternatiflerdir. Prematüre mamaları ve zamanında doğmuş bebekler için hazırlanmış mamaların, birbirlerinden farklılıkları vardır. O nedenle mamalar doktora danışılarak alınmalıdır. Eğer prematüre, anne sütünün yanında mama desteği ile besleniyorsa; mama hazırlama koşulları ve biberonla beslenme kurallarına uyulmalıdır. Mama hazırlanması sırasında temizliğe dikkat edilmelidir. Bebeğe kullanılan emzik, biberon vb. mutlaka steril edilerek kullanılmalıdır.

Bazı prematürelerde aldığı miktar ölçüm açısından önemlidir. 

Verilecek miktar enjektör ile ölçülerek biberonla verilebilir. Emzirme pozisyonları farklılık gösterir. Bebek emzirme aşamasına geldikten sonra yenidoğan yoğun bakım ünitesi ve bebek bakım odası hemşireleri tarafından emzirme teknikleri eğitimi verilmelidir. Prematüre beslenmesinde anne sütüne ek mamalar anne sütüyle birlikte verilebilir. Bunun yanında multivitaminler, demir, fosfor vb. eklenebilir. Taburcu olurken ilaçların kullanım şekilleri, dozları ve saatleri yenidoğan hemşireleri tarafından aileye anlatılmalı ve hasta taburculuk özetinde (Epikriz) belirtilmelidir.

Taburcu olduktan sonra yeterli beslenmenin en iyi göstergesi, büyümenin izlenmesidir. İlk üç ay 25-30 gram/gün ağırlık alımı, boyda haftada 0,7-1 cm. uzama yeterli beslenme göstergesidir. Sonrasında 3-12 ay arasında kilo alımı günde 15-20 gram, boy uzaması haftada 0,4-0,6 cm. olmalıdır.

Prematüre bebeklerde beslenme problemlerine daha sık rastlanır.

Bu sorunların çoğu hemen doğum sonrası dönemde görülmekle beraber, emme ve yutma sorunları uzun süre devam edebilir. Bu aşamada, yine yoğun bakım ünitesinde aile beslemeye ortak edilerek, ev aşamasında kendi başlarına nasıl besleyeceği konusunda eğitilmelidir. Dikkat edilmesi gerekenler, besleme esnasında bebeğin başını 45 derece açı ile tutmak, biberon emziğinin akış hızını ayarlamak, mamanın ısısını kontrol etmek, anne sütü veya mamanın miktarını ayarlamak ve besleme işlemi yapan kişinin rahatlığını sağlamak bunlardan sadece bir kaçıdır. Eğer bebek ilk önce aktif emip daha sonra uyku haline geçiyorsa bebeğin gazının olabileceği düşünülmeli, uygun pozisyonda gazını çıkartmaya çalışılmalıdır. 

Beslenme süresi 30 dakikayı geçmeyecek şekilde ayarlanmalıdır.

Beslenme ne kadar uzarsa, öğün sayısı o kadar azalır. Kilo kaybı o kadar da fazla olur. Bebek beslenme sonrası sağ veya sol yan yana yatırılmalıdır. Başı vücutla beraber 10 dereceye kadar dikleştirmede fayda vardır. Aspirasyon (Süt veya mamanın akciğere kaçması), beslenme sonralarında çok sık görülen bir komplikasyondur. Bu açıdan dikkat edilmesi gerekir.

Prematüre bebeklerde kabızlık da nadir olmayan bir durumdur. Uzun süreli kabızlıklarda doktora başvurulmalıdır. Bağırsak masajı yardımcı olabilir. Beslenme esnasında bebeğin rengi ve hareketleri doğru gözlemlenmelidir.