Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. M. Cemil Savaş

‘Her 5 kişiden birinde görülen Reflü hastalığında alarm bulgularına dikkat çekti.

REFLÜ NEDİR?

Gastro-özefageal reflü hastalığı; mideden (gastro) yemek borusuna (özefagus) asit, sindirilmiş gıda, bazen safranın geri kaçışına bağlı oluşan hastalıkdır. Reflü sıklığı ülkemizde erişkinler arasında %20 oranındadır; yani her beş erişkinden birisinde reflü hastalığı vardır.

Tanıda klasik bulgular pirozis ve/veya regurjitasyon sorulur. Klasik bulgulardan göğüste yanma (heartburn, pirozis), bazen doğrudan göğüs kemiği arkasında, bazen de mideden göğüse yayılan bir yanma hissi şeklinde tanımlanır. Ağıza acı-ekşi su, sindirilmiş yemeklerin gelmesi (regürjitasyon), genellikle ağır bir yemek sonrası, bazen göğüste yanma ile birlikte, bazen de tek başına ortaya çıkabilir. 

Reflü hastalığı bazen de tipik olmayan (atipik) belirtiler verebilir. Bunlar arasında; kalp krizi benzeri göğüs ağrısı, dişte erozyonlar, sürekli boğaz temizleme, kronik farenjit, ses kısıklığı, ses tellerinde polip, nodül, larenjit, boğazda dolgunluk hissi (globus), ağız kokusu, kronik öksürük, astım, tekrarlayan zatürre atakları, uykuda solunum zorlukları, uykuda boğulma atakları reflüye bağlı oluşabilir.Reflüde sadece hikaye ile tanı kesin olarak konabilmektedir, genç, kısa hastalık süresi olan ve alarm bulgusu olmayan hastalarda endoskopi tanı amaçlı yapılmamalıdır. Tanı sonrası yaşam biçimi değişiklikleri ve asit azaltan ilaçlarla hastalara  tedavi verilmelidir.

REFLÜ NE ZAMAN TEHLİKELİDİR? 

Reflü hastalarında endoskopi, hastalığın şiddetini belirleme, gelişen darlık gibi komplikasyonları saptama, tehlike belirtileri (alarm bulguları varlığında) ve Barrett özofagusu (metaplazisi) denilen durumu erken yakalamak amacıyla yapılır. 

Barrett metaplazisi; uzun süreli reflü nedeniyle hasarlanan yemek borusu hücrelerinin ince barsak hücrelerine dönüşmesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum bir kanser öncüsü olarak kabul edilir. Yani reflü aslında ilerleyen süreçde tehlikeli bir hstalık olabilir ve kanser yapabilir, fakat bu belli şartlara ve zamana bağlıdır. Barrett metaplazisi en çok 50 yaşını geçmiş ve 5 yıldan uzun süreli reflü yakınması bulunan erkeklerde görüldüğünden, bu gruptaki kişilere endoskopi yaptırmaları önerilmektedir. 

Diğer çok önemli bir husus tehlike işareti veya alarm bulguları dediğimiz ve kanser kuşkusu uyandıran bulguların varlığında mutlaka endoskopi yapılmalıdır. 

Reflüde tehlike sinyali veren alarm bulguları: Geçirilmiş üst sindirim sistemi kanaması (ağızdan kahve telvesi şeklinde kusma ve/veya simsiyah, pis kokulu, cıvık, yapışkan dışkılama), yutma güçlüğü (lokmalar göğüste takılır ve sıklıkla su içirilerek geçirilmeye çalışılır), yutarken ağrı duyma, açıklanamayan kilo kaybı, kansızlık (erkeklerde görülen kanser açısından daha risklidir, kadınlarda aşırı adet kanaması nedeniyle oluşan kansızlık durumu yoksa endoskopi şarttır), dışkıda gizli kan saptanması, 5 yıldan daha uzun süreli reflü yakınmaları bulunan, 50 yaşının üzerinde erkeklerde üst endoskopi yapılmalıdır. Bu bulgular olmayan genç hastalarda endoskopi gerekmez. Alarm bulguları olan, tedaviye cevap vermeyen hastalarda bir kanseri erken yakalamak içim üst endoskopi mutlaka yapılmalıdır.

Reflü tedavisinde yaşam biçimi değişiklikleri ve doğru beslenme en az ilaçlar kadar önemlidir. 

Reflüde bazı besinlerin bazı kişilerde problem oluşturabildiği gibi aynı besinin başka bir reflü hastasında hiçbir olumsuz etki göstermeyebilir. Bu nedenle kişinin kendi yapısını iyi gözlemlemesi ve kendi diyetini oluşturması gerekir. Genel olarak ‘dokunan yiyeceklerden sakınmak’ gerekir.