Özel Gaziantep Akademi Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı Dr. Shainaaz Dooply ‘‘Organ Bağışı ve Farkındalık Haftası’’ kapsamında  okuyucularımızı bilgilendirdi.

3-9 Kasım Organ Bağışı ve Farkındalık Haftası kapsamında, akıllara takılan konulara Anesteziyoloji ve Reanimasyon Uzmanı Dr. Shainaaz Dooply açıklık getirdi.

İnsanlar yaşamları boyunca çeşitli hastalıklara yakalanıp organ yetmezliklerine girmektedirler. Bu tür durumlarda tıbbi tedaviler ile yaşama tutunmaları zordur ve ancak yeni bir organ nakli ile yaşama tutulabilmektedirler. Eğer yeni bir organ bulamazlar ise tek sonuç ölümdür. Benzer şekilde, bazı bebeklerin ve çocukların doğuştan gelen genetik hastalıklarından dolayı organ yetmezliklerine girmektedirler.

Bu çocuklarda da yeni bir organ bulunamaz ise hayata tutunma şansları olmamaktadır.İnsanlar hayattayken sevdiklerine organ bağışında bulunmaktan çekinmezler lakin ölümden sonra organ bağışı konusunda çeşitli soru işaretleri vardır. En çokta dini açıdan izin verilip verilmediğidir. Hemen hemen tüm dinler, Hristiyanlık, İslamiyet, Budizm, Hinduizm ve Musevilik organ ve doku bağışını bir şefkat ve cömertlik eylemi olarak desteklemektedirler. Türkiye’nin diyanet sitesinde araştırıldığında ‘Hayatı veya hayati bir uzvu kurtarmak için başka çare olmadığında, gerekli şartlara uyularak kan, doku ve organ nakli yolu ile tedavinin caiz olduğudur. Nitekim İslam konferansına bağlı, uluslararası bir fetva kuruluşu olan Mecmeu’l-Fıkhi’l-İslami de gerekli şartlara uyarak organ nakli yapılabileceğine dair fetva vermiştir. 

‘Her kim bir hayatı kurtarırsa bütün insanları kurtarmış gibi olur’ (Maide, 5/32) ayeti de buna ışık tutmaktadır.’ diye yazılmaktadır.

Organ bağışında bulunmak isteyen büyük hastanelerin organ bağış ünitelerine ya da Türkiye Organ Nakli Vakfına başvurabilmektedir. İki tanık huzurunda organ bağış isteğini belirtmeniz ve organ bağış formunu doldurmanız yeterlidir. 18 yaşı doldurmuş ve akıl sağlığı yerinde olan herkes organ bağışında bulunabilirler. Organ bağışı için yaş sınırı bulunmamaktadır. Organ bağış beyanı sonrası size bir organ bağışı kartı verilmektedir.

Hukuki açıdan organ bağışı kartı taşıyan kimsenin öldükten sonra o kişinin organları alınabilir. Ancak ülkemizde vefat etmiş olan kişinin hayattayken ve akıl sağlığı yerindeyken bağışlamış olsa bile vefatından sonra birinci derece yakınlarından onay alınmaktadır. Bu nedenle organ bağışında bulunan herkes bu durumu birinci derece aile yakınlarına mutlaka paylaşmalıdır.

Organ bağışı tamamen gönüllülük esasına dayanmaktadır. Bağışladığınız organlar para karşılığında satılamaz. Organ bağışında bulunan kişi tüm organlarını bağışlamak zorunda değildir. 

‘Sadece böbreğimi ve karaciğerimi bağışta bulunmak istiyorum’ diye bağış esnasında belirtebilir. Organ bağışında bulunmuş bir kimse sonradan vazgeçmek istediğinde aile yakınlarına söylemesi veya Türkiye Organ Bağış Vakfına bildirmesi yeterlidir.

Kişi hayattayken de kendi iradesi ile bir böbreğini veya karaciğerin bir kısmını bağışlayabilir. Bunun için alıcı adayı hasta ile organ nakli merkezlerine başvurabilir.

Bitkisel hayatı süren hastalardan kesinlikle organ nakli yapılmamaktadır. Organ nakli tıbben ölümü gerçekleşmiş hastalardan yapılmaktadır. Beyin ölümü gerçekleşmiş hastalar tıbben ölü sayılır, beyin ölümü tanısı iki ayrı uzman doktor tarafından ayrı ayrı zaman dilimlerinde bir dizi testler yapıldıktan sonra koyulmaktadır. Kadavradan organ çıkarma işlemi diğer cerrahi işlemlerden farklı değildir. Canlı hastaya ameliyat yapılıyormuş gibi büyük bir özenle yapılmaktadır. Organlar çıkarıldıktan sonra mümkün olduğunca estetik dikişlerle dikilerek, bedenin zarar görmemesine özen gösterilmektedir. Bağış yapan kişinin bedenine saygılı ve onurlu davranılmaktadır.

Organ nakli, kronik organ yetmezliği olan hastalar için çok büyük bir umuttur. Nakil gerçekleşmezse ölümle sonuçlanacağını bilerek yaşamaktadırlar. Organ nakilleri, bu hastalar için hayata tutunmalarını sağlayan tek çaredir. Herkese önerimiz boş vakitlerinizde organ nakli yapan hastanelere gitmesi, nakil öncesi ve sonrasında bu hastaların hayatındaki değişikliklerini izlemenizdir. Bu hastalarla empati kurdukça organ bağışı isteğiniz olacaktır. Diğer önerilerimiz ise organ ve doku bağışıyla ilgili gerçekleri keşfetmeniz ve ailenizle paylaşmanızdır. Organ bağışı bir insanın diğer insana verebileceği en büyük armağanlarından biridir.